Duże i średnie firmy, których moc umowna przekracza 40 kW, rozliczają energię elektryczną zazwyczaj w taryfie B. Wybór właściwej odmiany (B21, B22, B23) ma bezpośredni wpływ na koszt 1 kWh, poziom opłat dystrybucyjnych, sposób naliczania opłaty mocowej oraz ryzyko dopłat za przekroczenia mocy. Taryfa B – poniżej znajdziesz praktyczne wyjaśnienie zasad działania taryf B oraz wskazówki, jak dobrać wariant i ograniczyć rachunki.
Taryfa B – najważniejsze cechy
- Przeznaczona dla odbiorców o mocy umownej > 40 kW (zasilanie z sieci średniego napięcia – SN – lub niskiego napięcia, ale z wyższą mocą).
- Rozliczenia mogą być jedno-, dwu- lub trójstrefowe, zależnie od profilu zużycia energii.
- Występują opłaty za przekroczenie mocy umownej oraz (często ignorowane) koszty związane z niskim współczynnikiem mocy cos φ.
- Obowiązuje opłata mocowa naliczana za MWh w godzinach szczytowych – jej wpływ można ograniczać zarządzaniem poborem.
Odmiany taryf B – czym się różnią?
| Odmiana | Liczba stref | Dla kogo | Kiedy warto |
|---|---|---|---|
| B21 | 1 strefa (całodobowa) | Firmy o równomiernym zużyciu energii | Gdy profil poboru jest płaski, a produkcja trwa 24/7 |
| B22 | 2 strefy (szczyt/pozaszczyt lub dzień/noc) | Zakłady mogące przesuwać część pracy poza szczyt | Gdy możliwe jest „przeniesienie” energochłonnych procesów na tańsze godziny |
| B23 | 3 strefy | Odbiorcy z dużymi wahanami dobowymi | Gdy znaczna część zużycia przypada na „najtańszą” strefę |
U poszczególnych sprzedawców/dystrybutorów dokładne godziny stref mogą się różnić – zawsze sprawdź definicję stref czasowych w aktualnej taryfie OSD i w umowie sprzedaży.
Z czego składa się rachunek w taryfie B?
- Energia czynna (zł/MWh lub zł/kWh) – cena negocjowana ze sprzedawcą.
- Opłaty dystrybucyjne:
- stała (zależna od mocy umownej),
- zmienna (zależna od zużycia i stref),
- za przekroczenie mocy umownej,
- za ponadnormatywną energię bierną.
- Opłata mocowa – naliczana od energii pobranej w godzinach szczytu (pon.–pt. w wyznaczonych godzinach).
- Opłata OZE, kogeneracyjna, jakościowa – ustawowe składniki kosztowe.
- Opłata handlowa – wynikająca z umowy sprzedaży (można negocjować lub eliminować).
Jak dobrać właściwą taryfę B?
- Analiza profilu zużycia (dane 15-minutowe z licznika AMI/SMART) – sprawdź, kiedy faktycznie zużywasz najwięcej.
- Symulacja kosztów – przelicz scenariusze B21 vs B22 vs B23 na danych historycznych.
- Weryfikacja mocy umownej – czy jest dobrana poprawnie? Za niska = kary za przekroczenia. Za wysoka = przepłacona opłata stała.
- Porównanie ofert sprzedaży – stała cena, indeksowanie do TGE, miks (hedging części zużycia).
9 sposobów na obniżenie kosztów w taryfie B
- Optymalizacja mocy umownej – ustaw ją na poziomie realnych szczytów + bezpieczny margines.
- Zarządzanie szczytem mocy (peak shaving) – przesuwanie obciążeń, automatyka, magazyny energii.
- Kompensacja mocy biernej – unikaj kar za przekroczenie dopuszczalnego cos φ (zwykle <0,9).
- Przejście na taryfę wielostrefową (B22/B23) – gdy możesz przenieść produkcję na tańsze godziny.
- Wdrożenie EMS/SCADA – systemy zarządzania energią wskazują, gdzie realnie tracisz pieniądze.
- Umowy z gwarancją ceny vs produkty indeksowane – miks strategii zakupowych (część stała, część indeksowana).
- Redukcja zużycia w godzinach naliczania opłaty mocowej – ogranicza jej wagę na rachunku.
- DSR (Demand Side Response) – płatne redukcje mocy w krytycznych momentach systemu.
- Autoprodukcja (PV, kogeneracja, magazyny energii) – mniejszy pobór z sieci w godzinach drogich.
Najczęstsze błędy w taryfie B
- „Zamrożenie” mocy umownej sprzed lat mimo zmiany parku maszynowego.
- Brak monitoringu profilu 15-minutowego – decyzje na intuicję zamiast na danych.
- Ignorowanie kar za energię bierną (często kilkanaście procent rachunku!).
- Wybór B21 „bo najprościej”, mimo że firma pracuje głównie nocą.
- Umowy na sztywno z wysoką opłatą handlową, bez klauzul renegocjacyjnych.
Co warto zapamiętać
Taryfa B to obszar, w którym świadome zarządzanie (mocą, strefami, energią bierną, opłatą mocową i strategią zakupową) przekłada się na dziesiątki lub setki tysięcy złotych oszczędności rocznie. Kluczowe są: analiza danych pomiarowych, właściwy dobór taryfy (B21/B22/B23), negocjacje ze sprzedawcą i wdrożenie narzędzi do zarządzania popytem.